Na zdrowie24

Im bardziej skomplikowany system leczenia chorób, tym bardziej wyobcowany chory człowiek i tym większa potrzeba współ­czucia i zrozumienia. Wyłania się tu prob­lem podstawowej opieki leczniczej w medycy­nie współczesne. W krajach uprzemysłowionych rośnie liczba publikacji poświęconych kwestiom podstawo­wej opieki i lekarza ogólnego. Jest to odzwier~ ciedleniem faktu, że coraz dotkliwiej odczuwa się brak we współczesnej medycynie lekarza „całego człowieka”. Znaczna większość adep­tów medycyny, zgodnie z rozwojem nauki w dobie cywilizacji technicznej, jak również…

Podejmują jednak tę pracę i wobec chronicznego braku lekarzy ogólnych coraz częściej na stanowisku tym pracują lekarze ze specjalizacją kliniczną. Wprawdzie wpływa to na podniesienie pozio­mu fachowo-technicznego wykonywanych czynności, lecz nie rozwiązuje zasadniczej kwestii — problemu lekarza „całego człowie­ka”, który winien mieć nieco inne kwalifi­kacje. Ogólnie biorąc powinien się on odzna­czać zamiłowaniem raczej do opieki niż do specjalistycznego leczenia, a to wymaga mię­dzy innymi szerokiego kształcenia w takich naukach, jak…

Mając do czy­nienia ze zbiorowością lekarz usiłuje przenieść tam i zastosować te same metody i umiejęt­ności. Także do zbiorowości podchodzi „inży­nieryjnie”.W V wieku p.n.e. Hipokrates, nazywany oj­cem medycyny, napisał traktat o „powietrzu, wodach i okolicach”, który jest najstarszym . systematycznym przeglądem wpływów, jakie środowisko wywiera na zdrowie i usposobienie ludzi. Można tam znaleźć dobrą charakterys­tykę tego, co nazwalibyśmy dzisiaj pożądaną orientacją ekologiczną w medycynie.„Według słów samego Hipokratesa^ lekarz godny swojego…

Niektóre z tych wskazań są aktualne i obecnie. Jeszcze w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku traktat Hipokratesa uchodził za przydatny podręcznik medycyny. Przez dwa i pół tysiąca lat uczył on lekarzy doceniania i badania czynników środowiska fizycznego wpływających na człowieka. Później -— w związku z rozwojem bakteryjnej teorii chorób poszedł w zapomnienie, na studiach me­dycznych zaniechano tego kierunku myślenia. Rozwinęły się rozmaite techniki poddające kontroli fizyczne siły środowiska zewnętrzne­go, głównie po to, aby…

We wszystkich fazach historii ludzkiej naj­większe znaczenie dla zdrowia człowieka mia­ła jego interakcja ze środowiskiem. Społeczeństwa rozwinięte zawdzięczają swój obecny standard zdrowotny przede wszystkim warun­kom ekologicznym, poprawie odżywiania, kontroli sanitarnej i regulacji urodzeń. „Żad­ne odkrycie w dziedzinie medycyny z ostat­nich kilkudziesięciu lat nie może się równać pod względem praktycznego znaczenia z umożliwieniem przeciętnemu człowiekowi u- trzymania skromnego, ale stałego poziomu spo­łecznego i ekonomicznego. Największy postęp w zakresie zdrowotności ludzi osiągnięty…

Wyraźna poprawa ogólnego stanu zdrowia stała się widoczna w większej części Europy i w Ameryce Północnej już w drugiej połowie XIX wieku, na kilkadziesiąt lat wcześniej, zanim mogły znaleźć praktyczne zastosowanie odkrycia medyczne i nim powstały podstawy nowoczesnej medycyny zapobiegawczej. Ogro­mną rolę w osiągnięciu poprawy stanu zdro­wia ludności odegrała ówczesna administracja służby zdrowia i inne urzędy miejskie. Zdzia­łały one bardzo wiele inicjując kampanie przeciw brudowi, organizując dostawy poży­wienia, podnosząc jego jakość…

Rola pierwszoplanowa przypadła według niego reformatorom społecz­nym, takim jak np. Edwin Chadwick, autor pionierskiego raportu na temat warunków sanitarnych klasy pracującej w Anglii (1842). Wprawdzie nastąpiła zmiana w obrazie chorób (zwłaszcza zakaźnych), ale — jak twierdzi Mahler — ewidencja wiążąca ten fakt z po­stępem interwencji medycznej, a nie ze zmia­nami w społeczeństwie i środowisku, jest wąt­pliwa. Niski poziom zapadalności i umieralnoś­ci wydaje się przede wszystkim przedłuże­niem trwających trendów; nie wiązał…

„Nagminne występowanie zawałów serca, raka płuc, choroby wrzodowej i chorób psychicznych jest dla naszego społeczeństwa tym, czym była gruźlica w Europie w czasie rewolucji przemysłowej i czym był dur brzu­szny i plamisty w Anglii w epoce wiktoriań­skiej”. W tym kontekście najważniejsze’ współczesne problemy zdrowotne są zasadniczo problemami stylu życia, u ich podłoża tkwią stresy i napięcia życia domowego, zawodowe­go i społecznego, takie potencjalnie szkodliwe atrybuty zindustrializowanych społeczeństw, jak zepsute powietrze, hałas,…

Jedy­ną dotąd stwierdzoną zależność przyczynową między czynnikiem środowiskowym związa­nym z zachowaniem a wystąpieniem choroby somatycznej — między paleniem papierosów a rakiem płuc — wysnuto w ten sposób, że wykazano wzrost liczbowy zgonów z powodu raka płuc, a sekcje ludzi zmarłych na tę cho­robę ujawniły, że byli to głównie palacze. Wniosek ten powstał w drodze obserwacji ludzi zmarłych, a nie żyjących, nie przez ob­serwację stylu życia palaczy i niepalaczy. Przy takim…

Działania typu inżynieryjnego są mało sku­teczne w zastosowaniu do nadmiernego picia i palenia, przejadania się, zależności od leków, braku ruchu, przebywania w zatłoczonym pomieszczeniu, nieostrożnego prowadzenia samo­chodu. Epidemiolog  Kerr White wyróżnia trzy kategorie problemów zdrowotnych zbiorowoś­ci. Pierwsza obejmuje problemy, co do któ­rych istnieje  bardzo niskie prawdopodo­bieństwo, że dana jednostka doświadczy ich w ciągu życia; chorobowość tego rodzaju można stosunkowo dobrze określić i przewi­dzieć odnośnie do dużych populacji ogólnych, obejmujących od 500 tysięcy do…

Druga kategoria obejmuje problemy, któ­rych prawdopodobieństwo wystąpienia u określonej jednostki jest także niskie, ale cho­robowość w populacji ogólnej liczącej od 25 tysięcy do kilkuset tysięcy ludzi — znacząca. Chodzi tu o urazy przemysłowe, w rolnictwie i drogowe, oparzenia, złamania, guzy wymaga­jące leczenia radiologicznego, niektóre choroby serca i przypadki nagłe, wymagające transfuzji rzadkich typów krwi i badań laboratoryjnych. Potrzeba tu opieki tzw. drugorzędowej, spec­jalistycznej opieki konsultacyjnej w większych szpitalach np. wojewódzkich. Kategoria…

W stosunkowo niewielkich populacjach (od 1000 do 25 000 ludzi) takich codziennych problemów jest dostatecznie dużo, żeby wy­pełnić cały czas pracy lekarza ogólnego i po­radni rejonowej. Są to przypadki, które (o ile nie są leczone poza służbą zdrowia) wymagają opieki pierwszorzędowej, typu ambulatoryjne­go. White jest zdania, że młodzi lekarze i wykładowcy nauczający w amerykańskich uczelniach medycznych tylko w ograniczonym zakresie stykają się z pełną skalą problemów zdrowotnych dużych populacji i…

We wczesnych latach pięćdziesiątych zaczęły gwałtownie rosnąć koszty ochrony zdrowia; coraz wyższy stawał się udział wydatków przeznaczonych na ten cel w rocznym docho­dzie narodowym krajów wysoko uprzemysło­wionych. Początkowo wzrost kosztów tłuma­czono rozwojem nauki i techniki medycyny, zwiększającym się odsetkiem ludzi starych w populacji, rozpowszechnieniem chorób prze­wlekłych. Później starano się to wyjaśnić także w kategoriach wzrostu potrzeb zdrowot­nych ludności, przejawiających się w nasilo­nym korzystaniu ze służby zdrowia w związ­ku z coraz…

Kiedy jednak w początku lat siedemdziesiątych wydatki osiągnęły lub przekroczyły 10% rocznego do­chodu narodowego, a planiści zaczęli prze­widywać, że jeśli tak dalej pójdzie, to będą się one podwajać co 4—5 lat — uznano ten stan za niepokojący.Przystąpiono tedy do rozmaitych badań usiłując ustalić, na co wydaje się pieniądze. Tylko w niektórych dziedzinach można to do­kładnie określić, np. można obliczyć ogólny koszt leczenia, lekarstw, szpitali, nawet wczes­nej diagnozy, rehabilitacji, niezdolności do…