Na zdrowie24

Skurcz naczyń krwionośnych skóry ułatwia ochronę przed utratą ciep­ła przez ustrój w jeszcze inny sposób. Głębokie tętnice zaopatrujące kończyny w krew biegną w nich w otoczeniu dwu bardzo blisko poło­żonych żył. W otoczeniu o neutralnej temperaturze znaczna część, a w gorącym otoczeniu nawet większa część krwi płynącej do kończyny kie­rowana jest poprzez odgałęzienia tych tętnic do naczyń powierzchow­nych skóry. W chłodnym lub zimnym otoczeniu naczynia krwionośne skóry kurczą się i…

Obniżenie temperatury krwi tętniczej przed osiągnięciem przez nią obwodu kończyny, gdzie styka się za pośrednictwem tkanek powierzchownych z zimnym oto­czeniem, przyczynia się również do zmniejszenia utraty ciepła przez ustrój. Jak bardzo skuteczny jest ten mechanizm „krótkiego spięcia” cieplnego, ilustrują przykłady ze świata zwierzęcego. P. F. Scholander i W. E. Schevill starali się wyjaśnić, w jaki sposób wieloryby żyjące w wodach podbiegunowych mogą utrzymywać stałą temperaturę we­wnętrzną ciała mimo ogromnej powierzchni…

Warto nad­mienić, że podobne pod względem konstrukcji systemy stosuje się dla oszczędzenia ciepła także w technice ogrzewniczej. U wielu gatunków zwierząt istnieje jeszcze jeden mechanizm ochrony ustroju przed utratą ciepła: piloerekcja (stroszenie włosów). Mię­dzy gęstymi, nastroszonymi włosami zostaje zatrzymana nieruchoma warstwa powietrza, które jest złym przewodnikiem ciepła. Głębokość tej warstwy sięga np. u białego wilka arktycznego przeszło 6,5 cm. Ustrój zyskuje w ten sposób doskonałe okrycie. Skuteczność tej izolacji cieplnej pozwala…

U człowieka opisany mechanizm nie odgrywa żadnej roli, zaś skurcz mięśni stroszycieli włosów (tzw. gęsia skórka) jest jedynie bezużyteczną pozostałością filogenetyczną. Odzież zastąpiła pierwotny mechanizm własnej izolacji cieplnej. Z przytoczonych przykładów wynika, że z punktu widzenia wymiany ciepła zysk, jaki człowiek odniósł z tej „zamiany”, bywa czasem wątpliwy. Działanie omówionego wyżej naczyniowego mechanizmu adaptacji ustroju do niskiej temperatury otoczenia ma też swoje niedostatki. Po wpływem zimna kurczą się naczynia krwionośne nie…