TE SAME CZYNNIKI
Należy także pamiętać o tym, że te same czynniki mogą wywierać niejednakowy efekt w różnych populacjach ludzkich, a zwłaszcza że działanie jednego czynnika może być niwelowane albo wzmacniane przez działanie innego. Wynika to m. in. z doświadczeń hodowców zwierząt; na rozwój człowieka wpływają jednak ponadto dodatkowe czynniki natury psychicznej i dlatego właśnie tak trudno jest wykazać działanie poszczególnych bodźców. Istnieje też pogląd, że powiększanie się wysokości ciała osób dorosłych oraz przyspieszenie dojrzewania młodzieży są tylko pierwszymi, najłatwiej zauważalnymi objawami wielkich zmian, które pojawią się w budowie fizycznej człowieka, a zwłaszcza jego funkcjach, jako konieczne następstwa przystosowania się do gwałtownie zmieniających się warunków życia społeczeństw uprzemysłowionych i zurbanizowanych.