LĘK LUB GNIEW

Lęk lub gniew mo­gą być w myśl tych teorii równie niebezpiecz­ne jak drobnoustroje. Wpływ takich stanów emocjonalnych może być bardzo szkodliwy, a leczenie polega wyłącznie na trudnych do osiągnięcia zmianach nawyków lub środowiska społecznego danego pacjenta. Pogląd, że jedna określana przyczyna wy­wołuje określoną chorobę, występuje tylko w teorii bakteryjnej. Inne teorie są wieloprzyczynowe. Na przykład epidemiologiczny model choroby zakłada, że o zdrowiu lub chorobie rozstrzygają związki dynamiczne między: a) czynnikiem nazywanym bezpośrednią lub spe­cyficzną przyczyną choroby (np. prątek gruźli­cy), b) organizmem człowieka, c) środowis­kiem, obejmującym przyczynę bezpośrednią choroby oraz organizm.